Γιατί

Γιατί μας αφορά η βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων.

Η Ελλάδα παράγει κάθε χρόνο περίπου 5,5 εκατομμύρια τόνους αστικών στερεών απορριμμάτων, ή 500 κιλά ανά κάτοικο. Το 80% των αστικών απορριμμάτων στη χώρα μας καταλήγει σε χωματερές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την ΕΕ είναι μόλις 22%.

Το κόστος της διαχείρισης απορριμμάτων θα αυξάνεται διαρκώς, ενώ το τέλος διαχείρισης θα επιβαρύνει όλο και περισσότερο τους προϋπολογισμούς των Δήμων και των νοικοκυριών. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει καταβάλει πρόστιμα άνω των 184 εκατ. EUR από το 2014, τα οποία επιβλήθηκαν από το Δικαστήριο της ΕΕ για παραβάσεις των κανόνων της ΕΕ για τα απόβλητα και τα αστικά λύματα.

Λύσεις όπως η καύση των απορριμμάτων για τη μείωση της υγειονομικής ταφής εναντιώνονται στις φιλοπεριβαλλοντικές μεθόδους. Η πρακτική της καύσης σημαίνει περισσότερα τοξικά μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα, παραγωγή τέφρας με επικίνδυνες ουσίες, καθώς και πολύ υψηλό κόστος (έως και 7 φορές ακριβότερη) για την κατασκευή και τη λειτουργία εγκαταστάσεων καύσης, αλλά κυρίως για την τεχνολογία ελέγχου της ρύπανσης.

Για να προστατέψουμε το περιβάλλον και την υγεία μας και για να εξοικονομήσουμε πολύτιμους πόρους, χρειάζεται να ακολουθήσουμε τον δρόμο της βιώσιμης διαχείρισης απορριμμάτων. Η αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων αποτελεί μία μεγάλη και σύνθετη πρόκληση την οποία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνο με στενή και συνεχή συνεργασία δημοτών, ενδιαφερομένων και Δήμου.

Η βιώσιμη διαχείριση προϋποθέτει την αντιστροφή της πυραμίδας ιεράρχησης των μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων. Δηλαδή, ο μεγαλύτερος όγκος των απορριμμάτων που οδηγούνται μέχρι σήμερα στη χώρα μας στην απόρριψη και υγειονομική ταφή χρειάζεται να γίνει ο μικρότερος όγκος, και να είναι σε προτεραιότητα άλλες πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων όπως της πρόληψης, της επανάχρησης, της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή κ.ά.

Η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει θεσπίσει μέτρα και κατευθύνσεις που στοχεύουν στη μετατροπή της διαχείρισης αποβλήτων σε βιώσιμη διαχείριση υλικών και θα επιτρέψουν τη μετάβαση από το υφιστάμενο γραμμικό μοντέλο (παραγωγή, κατανάλωση και απόρριψη) σε μια κυκλική οικονομία.

Η εναλλακτική (ή βιώσιμη) διαχείριση των αποβλήτων, βασίζεται στις εξής αρχές:‍‍

Ιεράρχηση των δράσεων και εργασιών διαχείρισης των αποβλήτων
«Ο ρυπαίνων πληρώνει»
Ευθύνη όλων των εμπλεκομένων οικονομικών παραγόντων
Διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού
Δημοσιότητα

και, μεταξύ άλλων, στοχεύει:

Στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και την μείωση του συνολικού όγκου πριν την τελική τους διάθεση.
Στην επαναχρησιμοποίηση των συσκευασιών και την ενθάρρυνση συστημάτων ανακύκλωσης-αξιοποίησης.
Στην αξιοποίηση και εξοικονόμηση πόρων (φυσικές πρώτες ύλες, ενέργεια, εργασία) που απαιτήθηκαν για την παραγωγή των υλικών που κατέληξαν σε απόβλητα.
Στην ανάδειξη του ρόλου των χρηστών, των καταναλωτών και όλων των εμπλεκόμενων οικονομικών παραγόντων, δημόσιων και ιδιωτικών, ως βασικών παραγόντων για την επίτευξη των παραπάνω στόχων.

Η βιώσιμη διαχείριση προϋποθέτει την αντιστροφή της πυραμίδας ιεράρχησης των μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων. Δηλαδή, ο μεγαλύτερος όγκος των απορριμμάτων που οδηγούνται μέχρι σήμερα στη χώρα μας στην απόρριψη και υγειονομική ταφή χρειάζεται να γίνει ο μικρότερος όγκος, και να είναι σε προτεραιότητα άλλες πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων όπως της πρόληψης, της επανάχρησης, της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή κ.ά.

Ιεράρχηση στη διαχείριση αποβλήτων (άρθρο 4 Ν. 4819/2021). Πλέον προτιμητέα επιλογή είναι η πρόληψη και ως έσχατη λύση είναι η διάθεση (ταφή).

Οι επιλογές διαχείρισης των αποβλήτων κατά φθίνουσα σειρά προτεραιότητας είναι οι εξής:
α) Επιλογές πριν μία ουσία ή υλικό ή προϊόν καταστούν απόβλητα

Πρόληψη – αποφυγή δημιουργίας αποβλήτων και Επαναχρησιμοποίηση
Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, π.χ.καθαρισμός, επισκευή, επιδιόρθωση, μεταποίηση κτλ των προϊόντων, χωρίς άλλη προεπεξεργασία, παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής και χρήσης τους.

β) Επιλογές αφότου μία ουσία ή υλικό ή προϊόν καταστούν απόβλητα